Ayastefanos Antlaşması (Yeşilköy Antlaşması)
Ayastefanos Antlaşması, Rusya ile Türkiye arasında 3 Mart 1878'de imzalandı. Kırım Savaşı'ndan sonra yaşanan savaş çatışmasında iki ülke arasında imzalanan bir ateşkes antlaşmasıdır.
Kırım Savaşı'ndan sonra , Rusya başarısız olmak istemiyordu ve Türkiye'yi parçalamaya ve Karadeniz Boğazı'nı ele geçirmeye devam etmeye çalıştı. Nisan 1877'de Rusya resmen Türkiye'ye savaş ilan etti. Böylelikle Rus-Türk savaşı başladı. Avusturya-Macaristan ile "Budapeşte Antlaşması"nı imzalayan ve diplomatik hazırlık yaptığını düşünen Rusya, aynı yılın Haziran ayından itibaren Rus ordusu Tuna Nehri'ni geçerek Balkan Dağları'nı geçerek Türkiye'ye saldırdı. Ocak 1877'de Rus ordusu İstanbul'a yaklaştı. Türkiye, 31 Ocak'ta Rusya ile ateşkes imzalamak zorunda kaldı. 93 Harbi olarak da bilinen 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu'nun yenilgisiyle sonuçlandı. Rus ordusu, batıdan Yeşilköy'e (eski adı Ayastefanos), doğudan Erzurum'a kadar gelmişti. İngiltere ve Avusturya, Karadeniz Boğazı'ndaki yeni durumdan son derece rahatsızdı. İngiltere ve Avusturya, Rusya'nın bölgedeki hakimiyetini engellemek için protesto gösterileri ve Rusya'yı güç kullanmakla tehdit ettiler. Osmanlı İmparatorluğu barış istedi. Rus orduları başkomutanı Nikolay, barış esaslarının mütarekeyle birlikte görüşülmesi şartıyla bu isteği kabul etti. Böylece Rusya, saraya 10 kilometre uzaklıktaki küçük bir kasaba olan Ayastefanos'ta (Yeşilköy) 3 Mart 1878'de iki ülke Ayastefanos Antlaşması'nı imzaladı.
Ayastefanos Antlaşması'nı imzalayan kişiler kimdir?
- Kont Nikolai Ignatiev Aleksandr Nelidov
- Prens Alexei Tseretelev
- Sadullah Bey
- Savfet Mehmed Paşa
Ayastefanos Antlaşması hangi dillerde yazıldı?
- Rusça
- Osmanlı Türkçesi
Ayastefanos Antlaşması'nın maddeleri
- Türkiye, Sırbistan ve Karadağ'ın tam bağımsızlığını tanır;
- Rusya , Besarabya'nın güneybatı bölümünü ve Kars, Ardahan, Artvin, Batum, Doğubayazıt ve Eleşkirt'i aldı;
- Toprakları kuzeyde Tuna Nehri'nden başlayıp güneyde Ege Denizi'ne , doğuda Karadeniz'den batıda Ohri Gölü'ne kadar uzanan ve Makedonya'nın hemen hemen tamamını kapsayan Bulgaristan Büyük Prensliği'nin kurulması. Sözde Türk Sultanı'nın altındaydı ve 2 yıl boyunca Rus birlikleri tarafından işgal edildi.
- Bosna-Hersek'e iç işlerinde bağımsızlık verilecek
- Teselya yunanistan'a bırakılacak
- Girit ve Ermenistan'da ıslahat yapılacak
- Osmanlı Devleti Rusya'ya 300 milyon ruble nakit, geri kalanı toprak olarak (Kars, Ardahan, Artvin, Batum, Doğubayazıt ve Eleşkirt) ödenecek şekilde toplam 2 milyar 410 milyon ruble savaş tazminatı ödeyecek
- Boğazlar Savaş ve barış zamanında tüm gemilere açık olacak.
Ayastefanos Antlaşması’na göre büyük Bulgaristan ve diğer balkan devletlerinin sınırlarını gösteren harita.
Ayastefanos Antlaşması'nın sonuçları
Bu sözleşme, Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğu Avrupa ve Balkan Yarımadası'ndaki gücünü zayıflatırken, Rusya'nın bu bölge üzerindeki kontrolünü pekiştirmesine neden oldu.Bulgaristan Büyük Dükalığı'nın kurulması, Rusya'nın panslavizmini yansıtıyordu. Aynı zamanda, temel olarak Balkan Yarımadası'nın ulusal topraklarını kurdu ve bu, iki bağımsız ülkenin, Sırbistan ve Bulgaristan'ın ortaya çıkmasına bir ölçüde katkıda bulundu.
Bu antlaşma ile Rusya'nın Balkanlar'da tamamen hakim bir konuma gelmesi Batılı devletleri telaşlandırdı. Zira Rusların, Bulgaristan yolu ile sıcak denizlere inmeleri, Birleşik Krallık'ın Hindistan sömürgelerine ulaşmasına ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun Bosna-Hersek'i ilhakına set çekmiş olacaktı. Osmanlılar bu tepkilerden yararlanarak Kıbrıs'ın idaresini Birleşik Krallık'a bırakmak koşuluyla Berlin'de yeni bir antlaşma (Berlin Antlaşması) zemini elde etmeye başardılar. Ayastefanos'un ağır şartlarını hafifleten Berlin Antlaşması ile Osmanlı Devleti'nin Balkanlar'daki varlığı kısa süre daha devam etti.
Ayastefanos Antlaşması, Osmanlı devrinde Sevr Antlaşması gibi kâğıt üzerinde kalan bir antlaşmadır
