Amacı: UNFPA, her kadının, erkeğin ve gencin sağlıklı ve eşit fırsatlarla bir hayat sürdürmesi için çalışan bir BM (Birleşmiş Milletler) ajansıdır.
Kuruluş Tarihi: 1969
Merkezi: New York, ABD
Websitesi: unfpa.org
Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) Tarihçesi
1969’da kurulan Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA-United Nations Population Fund), dünyada sürdürülebilir kalkınma ile nüfus ilişkisi konusunda çalışan, ülkelere ve sivil toplum kuruluşlarına teknik destek ve kaynak sağlayan bir temel BM ajansıdır. 150’nin üzerinde ülkede faaliyet gösteren UNFPA gelişmekte olan ülkelere destek vermektedir.
UNFPA, ülkeleri yoksulluğu azaltma politikaları ve programları geliştirme sürecinde nüfus verilerinin kullanılması konusunda desteklemektedir. Kadınların hak ettikleri saygılı muameleyi görmeleri için destek veren UNFPA ayrıca, ülkelere nüfus hareketlerini değerlendirmelerine yardımcı olacak verilerin toplanması ve analizi konusunda katkı sağlamaktadır.
UNFPA'nın amacı nedir?
UNFPA'nın amacı, herkes için üreme haklarını sağlamaktır. Bunu başarmak için UNFPA, tüm insanların, özellikle de kadınların ve gençlerin, cinsel ve üremeyle ilgili konularda bilinçli ve gönüllü seçimler yapabilmeleri için gönüllü aile planlaması da dahil olmak üzere yüksek kaliteli cinsel sağlık ve üreme sağlığı hizmetlerine erişebilmelerini sağlamak üzere çalışmaktadır.
UNFPA'nın yetkisi nedir?
Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi (ECOSOC) tarafından 1973'te kurulan ve 1993'te yeniden onaylanan UNFPA'nın görevleri;
- Nüfus ve aile planlamasındaki ihtiyaçlara cevap verecek bilgi ve kapasiteyi geliştirmek;
- Hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde nüfus sorunları ve bu sorunlarla başa çıkmak için olası stratejiler konusunda farkındalığı artırmak;
- Nüfus sorunlarına, her bir ülkenin ihtiyaçlarına en uygun biçim ve araçlarla yardımcı olmak;
- Birleşmiş Milletler sisteminde nüfus programlarının desteklenmesinde öncü bir rol üstlenmek ve Fon tarafından desteklenen projeleri koordine etmek.
- Gençlere ve özellikle ergen kız çocuklarına yönelik stratejisini hayata geçirmek,
- Güney-Güney işbirliğini geliştirmek,
- Kalkınma verileri alanında bir mükemmeliyet merkezine dönüşmek,
- Kadına karşı şiddet başta olmak üzere, insani alandaki çalışmalarını güçlendirmektir.
1994 yılında Kahire'de düzenlenen Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansı'nda (ICPD), bu geniş fikirler, nüfusun cinsiyet ve insan hakları boyutlarını vurgulamak için detaylandırıldı. UNFPA'ya Kahire Konferansı'nda 179 hükümet tarafından kabul edilen Eylem Programını uygulamalarına yardım etmede liderlik verildi. 2010 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, ICPD'yi 20 yıllık Eylem Programının orijinal bitiş tarihi olan 2014'ün ötesine genişletti.
UNFPA'yı kim finanse ediyor ve yönetiyor?
UNFPA , Birleşmiş Milletler düzenli bütçesinden değil, tamamen donör hükümetlerin, hükümetler arası kuruluşların, özel sektörün, vakıfların ve bireylerin gönüllü katkılarıyla desteklenmektedir . En son yıllık rapor, bağışçıların ve katkıların tam bir listesini sunar.
UNFPA, BM Genel Kurulu'nun bir yan organıdır. İdari, mali ve program konularında 36 BM Üyesi Devletin UNDP/UNFPA Yürütme Kuruluna rapor verir ve BM Ekonomik ve Sosyal Konseyinden (ECOSOC) genel politika rehberliği alır. Yönetim Kurulu, sekizi Afrika'dan, yedisi Asya ve Pasifik'ten, dördü Doğu Avrupa'dan, beşi Latin Amerika ve Karayipler'den ve 12'si Batı Avrupa ve diğer gelişmiş ülkelerden olmak üzere 36 üyeden oluşuyor.
Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) ve Türkiye ilişkileri
Türkiye’deki faaliyetlerine 1971’de başlamış olan UNFPA, çalışmalarını proje bazlı olarak yürütmektedir. Ülkemize yönelik ilk çok yıllık Ülke Programı 1988-1992 yılları arasında yürütülmüştür. UNFPA, Türkiye'de halen 7. Ülke Programını (2021-2025) uygulamaktadır.
UNFPA ayrıca 2011’den bu yana, üreme sağlığı ve cinsiyet temelli şiddetle mücadele konuları başta olmak üzere, ülkemizdeki Suriyeli kadın ve kız çocuklarına yönelik çalışmalar da yürütmektedir.
2010’da İcra Kurulu’nda alınan karar çerçevesinde UNFPA Doğu Avrupa ve Orta Asya Bölge Ofisi (EECARO) İstanbul’a taşınmış ve 2011 yılı itibarıyla faaliyetlerine İstanbul’dan devam etmeye başlamıştır.
Kaynaklar:
https://www.mfa.gov.tr/birlesmis-milletler-nufus-fonu.tr.mfa
https://turkiye.un.org/
https://www.unfpa.org/
Bunlar da ilginizi çekebilir:
