Vücuda toksik maddenin girmesi sonucu normal fonksiyonların bozulmasıdır.
Normalde yaşamsal fonksiyonlarına zarar verebileceğinden vücuda giren her türlü madde toksik sayılmalıdır.
Zehirlenmeler üç yolla meydana gelir:
- Sindirim yolu ile:
Ev veya bahçede kullanılan kimyasal maddeler, zehirli mantarlar, bozuk besinler, aşırı ilaç ve alkol alınmasıdır. - Solunum yolu ile:
Genellikle karbon monoksit gazı ( tüp kaçakları, şofben, sobalar ) lağım çukurunda biriken karbondioksit, klor, yapıştırıcılar, boyalar, ev temizleyicileri vb.. - Cilt yolu ile:
Zehirli madde vücuda deri yoluyla girer.
İlaç enjeksiyonu, zehirli bitkilere temas, zirai ilaçlar, zehirli hayvanların ısırması ve sokması sonucu oluşur.
Zehirlenmenin Belirtileri
- Sindirim Sistemi: Bulantı, karın ağrısı, kusma, ishal.
- Sinir Sistemi: Rahatsızlık hissi, hareketlerde uyumsuzluk, havale, bilinç kaybı.
- Solunum Sistemi: Nefes darlığı, morarma, solunum durması.
- Dolaşım Sistemi:Nabız bozukluğu, kalp durması
Sindirim yolu ile zehirlenmede ilk yardım
- Bilinç kontrolü yapılmalıdır.
- Sadece ağız zehirli maddeyle temas etmişse su ile çalkalanmalıdır.
- El ile temas etmişse el sabunlu su ile yıkanır.
- Yaşam bulguları değerlendirilir.
- Kusma, bulantı, ishal vb. belirtiler değerlendirilir.
- Özellikle yakıcı maddenin alındığı durumlarda hasta asla kusturulmaz!
- Bilinç kaybı varsa koma pozisyonu verilir.
- Üstü örtülür.
- 112 aranılır.
Olayla ilgili bilgiler toplanarak kaydedilir. ( Zehirli maddenin türü, ilaç ya da uyuşturucu alıyor mu, hastanın bulunduğu saat, evde ne tür ilaçlar var )
Solunum yoluyla zehirlenmelerde ilk yardım
- Olay yeri güvenliği sağlanır (Cam, kapı vb. açılarak ortam havalandırılır. Hasta temiz havaya çıkarılır).
- Yaşamsal belirtiler değerlendirilir.
- Rahat nefes alabilmesi için yarı oturur pozisyonda tutulur.
- Bilinci kapalı ise koma pozisyonu verilir.
- 112 aranır.
Deri yolu ile zehirlenmelerde ilk yardım
- Olay yeri güvenliği sağlanır.
- Yaşam bulguları değerlendirilir.
- Ellerin zehirli madde ile teması önlenmelidir.
- Zehir bulaşmış giysiler çıkartılır.
- 15 – 20 dakika boyunca deri bol suyla yıkanmalıdır.
- 112 aranır.
Zehirlenmelerde genel ilk yardım
- Zehirlenmeye neden olan maddeyi uzaklaştırmak ( Zehirli madde vücuttan ne kadar çabuk uzaklaştırılırsa o kadar az miktarda emilir.).
- Hayati fonksiyonların devamını sağlanması.
- Sağlık kuruluşuna bildirme ( 112 ).
- Zehir danışma merkezi 114’ü arayın
Şofben kazalarında ilk yardım
- Kişi ortamdan uzaklaştırılır,
- Hareket ettirilmez,
- Yaşam bulguları değerlendirilir,
- Havayolu açıklığı sağlanır,
- Tıbbi yardım istenir (112).
- Banyo içerden kilitlenmemeli,
- Şofben iyi çeken bir bacaya bağlanmalı,
- Şofbenin olduğu yere bol hava girişi sağlanmalı,
- Şofben ile tüp arasındaki hortum 125 cm’den uzun olmamalı,
- Banyodaki kişiler kontrol edilmeli.
